Het was een mooie lentedag. De zon en de vele kaarsjes verwarmden de aula. De zon was die dag een cadeautje, de kaarsjes waren een bewuste keuze van de familie. Het waren geen drie kaarsjes, ook geen tien, het waren maar liefst 85 kaarsjes, aangestoken door alle aanwezigen. 85 Kaarsjes want de overledene was 85 lentes oud geworden.
Het aansteken van een kaarsje voor een overledene, we doen het al sinds mensenheugenis. Maar waarom doen we dit eigenlijk? Waarom biedt dit ons troost en steun in moeilijke tijden?
Een kaars aansteken is voor ons een manier om concreet wat te doen met iets wat zo onzeker, vaag en ongrijpbaar is als de dood. Het maakt het gemis van een dierbare tastbaar. Kaarslicht staat symbool voor de verbinding tussen hemel en aarde en wordt dan ook gebruikt om doden te gedenken. Kaarslicht geeft licht en warmte. Het aansteken van een kaars is een heel positief symbool dat we als prettig ervaren.
Aan de andere kant van de oceaan, in Mexico, gaan ze verder dan het aansteken van een kaarsje om hun doden te herdenken. Op 1 en 2 november vieren zij ieder jaar de Dag van de Doden, Día de los Muertos. In de meeste culturen wordt de dood gevreesd, maar in Mexico is de dood niet iets om over te rouwen. De Mexicanen vieren de dood, ze lachen om de dood en ze eren de doden. Ze geloven dat op 1 november de zielen van overleden kinderen terugkeren naar de aarde en dat de zielen van volwassenen op 2 november terugkeren. In de nacht van 1 op 2 november wordt er daarom gefeest, de Mexicanen verkleden en schminken zich als doden. Er wordt gezongen, gegeten en gedanst bij de graven. Dit doen de Mexicanen in de hoop een glimp van hun verloren geliefden op te vangen.
In Nederland kennen we ook een gedenkdag, het rooms-katholieke Allerzielen, dat op 2 november plaatsvindt om onze doden te gedenken. Steeds vaker zie je dat we buiten de kerk om ook onze overledenen gedenken. Zo organiseren verpleeghuizen en hospices vaak herdenkingsdagen met hun eigen rituelen en symbolen. Ook organiseren begraafplaatsen vandaag de dag met enige regelmaat gedenkdagen. Ze worden sfeervol verlicht en met gedichten en muziek staan we stil bij diegenen die we moeten missen. De aanwezigen branden ook hier kaarsjes en fakkels en zien het als een moment van bezinning. Het brengt op dat moment letterlijk licht en verbinding.
Het aansteken van een kaarsje, het is een universeel symbool geworden dat iedereen begrijpt. Een heel open symbool ook, waaraan je persoonlijk invulling kan geven. Het is dus niet vreemd dat we vaak een kaarsje aansteken. Het gaat om het gevoel dat we hierbij hebben. Het gevoel dat ontstaat als we samen in een aula 85 kaarsjes aansteken. Als we in een Spaans kerkje drie kaarsjes ontbranden en zeker ook als we een speciaal momentje creëren om voor een bepaald persoon dat ene kaarsje aan te steken. Want een enkel kaarsje kan al zoveel warmte geven.